برخورد با تفکر ترک دنیا

علاء گفت: از برادرم عاصم بن زیاد به شما شکایت مى‏ کنم. حضرت فرمود چه شد او را ؟ گفت:عبایى پوشیده و از دنیا کناره گرفته است.امام علیه السّلام فرمود او را بیاورید، وقتى آمد به او فرمود:
اى دشمنک جان خویش، شیطان سرگردانت کرده، آیا تو به زن و فرزندانت رحم نمى‏ کنى.تو مى‏ پندارى که خداوند نعمت‏هاى پاکیزه ‏اش را حلال کرده، امّا دوست ندارد تو از آنها استفاده کنى؟تو در برابر خدا کوچک‏تر از آنى که اینگونه با تو رفتار کند.

عاصم گفت:اى امیر مؤمنان، پس چرا تو با این لباس خشن، و آن غذاى ناگوار به سر مى‏ برى. امام فرمود: واى بر تو من همانند تو نیستم، خداوند بر پیشوایان حق واجب کرده که خود را با مردم ناتوان همسو کنند، تا فقر و ندارى، تنگدست را به هیجان نیاورد، و به طغیان نکشاند.

خطبه209

روش استفاده از دنیا

با این خانه وسیع در دنیا چه مى‏ کنى در حالى که در آخرت به آن نیازمندترى. آرى اگر بخواهى مى‏ توانى با همین خانه به آخرت برسى در این خانه وسیع مهمانان را پذیرایى کنى، به خویشاوندان با نیکوکارى بپیوندى، و حقوقى که بر گردن تو است به صاحبان حق برسانى، پس آنگاه تو با همین خانه وسیع به آخرت نیز مى‏ توانى پرداخت.

خطبه209

اندرز

پس آدمى باید اندرزها را بپذیرد، و پیش از رسیدن رستاخیز پرهیزکار باشد، و در کوتاهى روزگارش اندیشه کند، و به ماندن کوتاه در دنیا نظر دوزد تا آن را به منزلگاهى بهتر مبدّل سازد. پس براى جایى که او را مى‏ برند، و براى شناسایى سراى دیگر تلاش کند. خوشا به حال کسى که قلبى سالم دارد، خداى هدایتگر را اطاعت مى‏ کند، از شیطان گمراه کننده دورى مى‏ گزیند، با راهنمایى مردان الهى با آگاهى به راه سلامت رسیده، و به اطاعت هدایتگرش بپردازد، و به راه رستگارى پیش از آن که درها بسته شود، و وسائلش قطع گردد بشتابد، در توبه را بگشاید،و گناهان را از بین ببرد. پس (چنین فردى) به راه راست ایستاده، و به راه حق هدایت شده است.

خطبه 214

ارزش دانشمندان الهی

بدانید بندگانى که نگاه‏دار علم خداوندند، و آن را حفظ مى‏ کنند، و چشمه‏ هاى علم الهى را جوشان مى ‏سازند، با دوستى خدا با یکدیگر پیوند داشته و یکدیگر را دیدار مى‏ کنند. جام محبّت او را به همدیگر مى‏ نوشانند، و از آبشخور علم او سیراب مى ‏گردند. شک و تردید در آنها راه نمى‏ یابد، و از یکدیگر بدگویى نمى ‏کنند. سرشت و اخلاقشان با این ویژگى ‏ها شکل گرفته است، و بر این اساس تمام دوستیها و پیوندهایشان استوار است. آنان، چونان بذرهاى پاکیزه‏ اى هستند که در میان مردم گزینش شده، آنها را براى کاشتن انتخاب و دیگران را رها مى‏ کنند. با آزمایش‏هاى مکرّر امتیاز یافتند، و با پاک کردن‏ هاى پى در پى خالص گردیدند

خطبه214

آخرت گرایی

اى مردم دنیا سراى گذرا و آخرت خانه جاویدان است. پس، اگر از گذرگاه خویش براى سر منزل جاودانه توشه برگیرید، و پرده‏ هاى خود را در نزد کسى که بر اسرار شما آگاه است پاره نکنید، پیش از آن که بدن‏هاى شما از دنیا خارج گردد، دل‏هایتان را خارج کنید، شما را در دنیا آزموده‏ اند، و براى غیر دنیا آفریده ‏اند.

کسى که بمیرد، مردم مى‏ گویند «چه باقى گذاشت»، امّا فرشتگان مى‏ گویند «چه بیش فرستاد» خدا پدرانتان را بیامرزد، مقدارى از ثروت خود را جلوتر بفرستید تا در نزد خدا باقى ماند، و همه را براى وارثان مگذارید که پاسخگویى آن بر شما واجب است.

خطبه203

راه روشن حق

اى مردم در راه راست، از کمى روندگان نهراسید، زیرا اکثریّت مردم بر گرد سفره‏ اى جمع شدند که سیرى آن کوتاه، و گرسنگى آن طولانى است.

اى مردم، همه افراد جامعه در خشنودى و خشم شریک مى‏ باشند، چنانکه شتر ماده ثمود را یک نفر دست و پا برید، امّا عذاب آن تمام قوم ثمود را گرفت، زیرا همگى آن را پسندیدند.

خداوند سبحان مى‏ فرماید: «ماده شتر را پى کردند و سرانجام پشیمان شدند» سرزمین آنان چونان آهن گداخته ‏اى که در زمین نرم فرو رود، فریادى زد و فرو ریخت،

اى مردم آن کس که از راه آشکار برود به آب مى‏ رسد، و هر کس از راه راست منحرف شود سرگردان مى ‏ماند.

خطبه 201

زکات

همانا پرداخت زکات و اقامه نماز، عامل نزدیک شدن مسلمانان به خداست، پس آن کس که زکات را با رضایت خاطر بپردازد، کفّاره گناهان او مى ‏شود، و باز دارنده و نگهدارنده انسان از آتش جهنّم است،

پس نباید به آنچه پرداخته با نظر حسرت نگاه کند، و براى پرداخت زکات افسوس خورد، زیرا آن کس که زکات را از روى رغبت نپردازد، و انتظار بهتر از آنچه را پرداخته داشته باشد، به سنّت پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم نادان است، و پاداش او اندک، و عمل او تباه و همیشه پشیمان خواهد بود.

خطبه 199

نماز

مردم !زیاد نماز بخوانید، و با نماز خود را به خدا نزدیک کنید. «نماز دستورى است که در وقت‏ هاى خاص بر مؤمنان واجب گردیده است» آیا به پاسخ دوزخیان گوش فرا نمى ‏دهید، آن هنگام که از آنها پرسیدند: چه چیز شما را به دوزخ کشانده است گفتند: «ما از نماز گزاران نبودیم»

همانا نماز، گناهان را چونان برگ‏هاى پاییزى فرو مى‏ ریزد، و غل و زنجیر گناهان را از گردن‏ها مى‏ گشاید، پیامبر اسلام صلّى اللّه علیه و آله و سلّم نماز را به چشمه آب گرمى که بر در سراى مردى جریان داشته باشد،

تشبیه کرد اگر روزى پنج بار خود را در آن شستشو دهد، هرگز چرک و آلودگى در بدن او نماند. همانا کسانى از مؤمنان حق نماز را شناختند که زیور دنیا از نماز بازشان ندارد، و روشنایى چشمشان یعنى اموال و فرزندان مانع نمازشان نشود.

خداى سبحان مى‏ فرماید: «مردانى هستند که تجارت و خرید و فروش، آنان را از یاد خدا، و برپا داشتن نماز، و پرداخت زکات باز نمى‏ دارد».

رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله و سلّم پس از بشارت به بهشت، خود را در نماز خواندن به زحمت مى ‏انداخت، زیرا خداوند به او فرمود: «خانواده خویش را به نماز فرمان ده و بر انجام آن شکیبا باش» پس پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم پى در پى خانواده خود را به نماز فرمان مى‏ داد، و خود نیز در انجام نماز شکیبا بود.

خطبه 199