اقسام مردم

در این روزگاران، مردم چهار گروه ‏اند:

گروهى اگر دست به فساد نمى ‏زنند، براى این است که، روحشان ناتوان، و شمشیرشان کند، و امکانات مالى، در اختیار ندارند. 

 گروه دیگر، آنان که شمشیر کشیده، و شرّ و فسادشان را آشکار کرده‏ اند، لشکرهاى پیاده و سواره خود را گرد آورده، و خود آماده کشتار دیگرانند. دین را براى به دست آوردن مال دنیا تباه کردند که یا رییس و فرمانده گروهى شوند، یا به منبرى فرا رفته، خطبه بخوانند. چه بد تجارتى، که دنیا را بهاى جان خود بدانى، و با آنچه که در نزد خداست معاوضه نمایى. 

 گروهى دیگر، با اعمال آخرت، دنیا را مى ‏طلبند، و با اعمال دنیا در پى کسب مقام‏ هاى معنوى آخرت نیستند، خود را کوچک و متواضع جلوه مى‏ دهند. گام‏ها را ریاکارانه و کوتاه بر مى‏ دارند، دامن خود را جمع کرده، خود را همانند مؤمنان واقعى مى ‏آرایند، و پوشش الهى را وسیله نفاق و دو رویى و دنیا طلبى خود قرار مى ‏دهند.

و برخى دیگر، با پستى و ذلّت و فقدان امکانات، از به دست آوردن قدرت محروم مانده‏ اند، که خود را به زیور قناعت آراسته، و لباس زاهدان را پوشیده‏ اند. اینان هرگز، در هیچ زمانى از شب و روز، از زاهدان راستین نبوده ‏اند.

بنام آنکه علی(ع) را به جهانیان عطا فرمود

سپاس خداوندى را، که بى آن که دیده شود شناخته شده، و بى آنکه اندیشه ‏اى به کار گیرد آفریننده است
خدایى که همیشه بوده و تا ابد خواهد بود، آنجا که نه از آسمان داراى برج‏هاى زیبا خبرى بود، و نه از پرده‏ هاى فرو افتاده اثرى به چشم مى ‏خورد، نه شبى تاریک و نه دریایى آرام، نه کوهى با راه‏ هاى گشوده، نه درّه‏ اى پر پیچ و خم، نه زمین گسترده، و نه آفریده‏ هاى پراکنده وجود داشت.
خدا پدید آورنده پدیده ‏ها و وارث همگان است، خداى آنان و روزى دهنده ایشان است، آفتاب و ماه به رضایت او مى ‏گردند که هر تازه‏ اى را کهنه، و هر دورى را نزدیک مى ‏گردانند،
خدا، روزى مخلوقات را تقسیم کرد، و کردار و رفتارشان را بر شمرد، از نفس‏ها که مى‏ زنند، و نگاه‏ هاى دزدیده که دارند، و رازهایى که در سینه‏ ها پنهان کردند. و جایگاه پدیده‏ ها را در شکم مادران و پشت پدران تا روز تولد و سر آمد زندگى و مرگ، همه را مى ‏داند.
اوست خدایى که با همه وسعتى که رحمتش دارد، کیفرش بر دشمنان سخت است و با سختگیرى که دارد، رحمتش همه دوستان را فرا گرفته است، هر کس که با او به مبارزه بر خیزد بر او غلبه مى ‏کند، و هر کس دشمنى ورزد هلاکش مى ‏سازد، هر کس با او کینه و دشمنى ورزد تیره روزش کند، و بر دشمنانش پیروز است،
هر کس به او توکّل نماید او را کفایت کند، و هر کس از او بخواهد، مى ‏پردازد، و هر کس براى خدا به محتاجان قرض دهد وامش را بپردازد، و هر که او را سپاس گوید، پاداش نیکو دهد.

بندگان خدا ،خود را بسنجید قبل از آن که مورد سنجش قرار گیرید، پیش از آن که حسابتان را برسند حساب خود را برسید، و پیش از آن که راه گلو گرفته شود نفس راحت بکشید، و پیش از آن که با زور شما را به اطاعت وادارند، فرمانبردار باشید. بدانید همانا آن کس که خود را یارى نکند و پند دهنده و هشدار دهنده خویش نباشد، دیگرى هشدار دهنده و پند دهنده او نخواهد بود.

خطبه 90